Uprawiane Szczepy
Poszczególne odmiany winorośli bardzo różnią się miedzy sobą. Niektóre z nich znane są tylko lokalnie, inne zna cały świat. Odmiana winogron użyta do produkcji wina jest podstawowym czynnikiem decydującym o duszy i ciele wina, czyli o jego wyglądzie, zapachu, smaku i o czasem dziwnych, czy nawet niekiedy bawiących uczestników degustacji skojarzeniach zapachowo-smakowych.
Aglianico
Szczep winorośli o ciemnej skórce, uprawiany głównie w południowych Włoszech. Z Aglianico powstają wina intensywnie czerwonorubinowe. Wina cechują się pełną strukturą, są wyraźne i bogate, nadające się do wieloletniego (nawet 20 lat) starzenia i nabierające wraz z nim dużej elegancji
Albarin
Mało spotykany biały szczep winny uprawiany w północnozachodniej części Hiszpanii.
Albariño
Jeden z głównych białych hiszpańskich szczepów winnych
Altesse
Odmiana winogron występująca głównie w Sabaudii we Francji, służąca do wyrobu wytrawnych, pełnych treści, korzennych i aromatycznych białych win. Stanowi podstawowy surowiec do musujących i nie musujących win AC Seyssel.
Alvarinho
Portugalski szczep białych winogron, prawdopodobnie najlepszy w regionie produkcji Vinho Verde. W Hiszpanii znany pod nazwą Albariño, uprawiany w Galicji daje świeże, pełne wigoru białe wina.
Ancellotta
Odmiana winorośli uprawiana głównie w regionie Emilia-Romagna we Włoszech
Arinto
Lokalny szczep portugalski.
Arneis
Szczep białych winogron uprawiany w Piemoncie we Włoszech. Daje wytrawne, pełne treści białe wina o orzechowym aromacie, coraz lepszej jakości, najlepsze do picia póki są młode. W Roero wytwarza się z niego wina klasy DOC.
Assyrtiko
Jeden z ważniejszych białych greckich szczepów. Uprawiany głównie na Santorini, daje wina świeże o wyraźnej kwasowości i wysokiej jakości.
Avesso
Biały szczep winny uprawiany w rejonie Alvarinho.
Azal
Lokalny szczep portugalski.
Barbera
Szczep czerwonych winogron uprawiany powszechnie we Włoszech, a zwłaszcza w Piemoncie. Szczep ten cieszy się coraz większą popularnością, a najciekawsze skutki dają jego uprawy w Piemoncie. Najlepsze produkowane z niej wina to DOC Barbera d’Alba i Barbera d’Asti. Są to wina głębokie, purpurowo czerwone, o korzennym, szorstkim smaku owocu i wysokiej kwasowości.
Baroque
Szczep białych winogron, używanych zwłaszcza do produkcji białego wina Tursan. Niegdyś występowało również w rzadkich białych winach Béarn. Baroque daje mocne wina o silnym smaku, niezbyt aromatyczne.
Bastardo
Portugalski szczep czerwonych winogron, niegdyś często używany do produkcji porto i madery, obecnie do produkcji głównie czerwonych win stołowych.
Blaufränkisch
Szczep winogron dający lekkie, dość kwasowe wina bardzo pospolitej jakości. Stanowi drugą pod względem popularności czerwoną odmianę w Austrii, występuje także w Niemczech, dawnej Jugosławii i na Węgrzech.
Bobal
Szczep czerwonych winogron uprawiany powszechnie w Hiszpanii, zwłaszcza w Utiel Requena, a także w Alicante i Cariena. Czasami daje dobrej jakości wina o dobrej kwasowości i względnie niskiej zawartości alkoholu.
Bombino
Szczep czerwonych i białych winogron uprawiany głównie w rejonie Apulia we Włoszech. Bombino Nero służy do produkcji czerwonego Castel del Monte. Bombino Bianco stanowi popularną odmianę, w Apulii służy do produkcji białego Castel del Monte i San Severo. W Abruzzi Bombino Bianco jest znane pod nazwą Trebiano d’Abruzzo.
Bonarda (Charbono)
Argentyńska odmiana czerwonej winorośli.
Bourboulenc
Biały szczep winny uprawiany głównie w południowej Francji
Bouvier
Szczep białych winogron przeznaczonych przede wszystkim do jedzenia, aczkolwiek uprawianych także na wino, głównie w regionach Burgerland i Styria w Austrii, w dawnej Jugosławii i na Węgrzech. Daje wino bardzo pospolitej jakości, służące zazwyczaj do mieszania z bardziej wyrazistymi gatunkami.
Brachetto
Szczep czerwonych winogron uprawiany głownie w Piemoncie we Włoszech i w Bellet w Prowansji. W Piemoncie daje wina od półsłodkich do słodkich musujących, frizzante lub spumante, o aromacie truskawek.
Cabernet Franc
Odmiana ta pozostaje w cieniu Cabernet Sauvignon. Powstają z niej świeże w smaku, lekkie, taninowe wina przeważającym aromacie malin i cedru. Wszystkie wielkie wina z Médoc wytwarzane są z dodatkiem winogron tej odmiany. Uprawiana jest we Francji w Bordeaux , dolinie Loary oraz w północnowschodnich Włoszech.
Cabernet Sauvignon
Najbardziej znany, klasyczny, czerwony szczep winny na świecie. Można z niego robić wina jedno szczepowe ale najwspanialsze wyniki osiąga w mieszankach z innymi szczepami. Najpopularniejszy kupaż to połączenie Caberneta Sauvignon i Merlota – typowa mieszanka Bordeaux. Wina Cabernet Sauvignon cechują się charakterystycznym aromatem i smakiem czarnych porzeczek, któremu towarzyszą zapachy żywiczne, korzenne, niekiedy z odrobiną dymu i lukrecji. Pierwotne aromaty Cabernet nie są tak wyróżniające się jak w innych szczepach, ale za to ma on niezwykłą skłonność do rozwijania swego bukietu w miarę starzenia się w butelce. Doskonale nadaje się do komponowania z bardziej giętkimi szczepami takimi jak tłusty, owocowy, wcześniej dojrzewający Merlot. Cabernet Sauvignon to bez wątpienia światowy przywódca czerwonych szczepów. I choć nie należy on do najstarszych odmian to jednak zdominował wszystkie najważniejsze regiony winiarskie.
Callet
Szep winny o ciemnej skórce szeroko uprawiany na Majorce. Wykorzystywany głównie do produkcji win różowych.
Canaiolo
Włoski czerwony szczep winny rozpowszechniony w Toskanii, Umbrii, Lacjum, Marchii i Emilia Romagna. Używany jako drugorzędny składnik mieszanki Chianti, która zawdzięcza mu swój kolor.
Carignan
Znany, klasyczny, czerwony szczep winnny uprawiany tradycyjnie we Francji (Midi, Langwedocja, Prowansja), a także w Hiszpanii, Algierii i Kalifornii. We Włoszech nazywany jest Carignano, w Hiszpanii Cariñena, Mazuelo albo Mazuela, we Francji też Carignan noir. Uprawiany głównie jako składnik do produkcji wielu vin de table (Francja), oraz jako jeden ze składników win klasy DO (Hiszpania). Carignan czasami rozlewa się jako wino jednoszczepowe, jednakże cenione jest głównie za głęboki kolor i spójność, które nadaje mieszankom.
Carmenere
Szczep pochodzący z Bordeaux, w chwili obecnej wizytówka Chile. Daje wino niezwykle ciemne, o intensywnym zapachu śliwek, wiśni, borówek, jeżyn, kawy, dymu, tytoniu, goździków, cynamonu i pieprzu, niskiej kwasowości i aksamitnych taninach. Bardzo ekstraktywne, świetnie znoszące dojrzewanie w beczce, która dodaje zapachy wanilii i grzanek nie tłumiąc owoców.
Catarratto
Autochtoniczny sycylijski szczep winogron, używany do produkcji win klasy DOC – Alcamo i Etna, a także jako składnik do mieszania licznych vini di tavola z tej wyspy.
Cercial
Lokalny szczep portugalski.
Chardonnay
Szczep białych winogron, jeden z najważniejszych i najszerzej uprawianych na świecie Chardonnay hoduje się niemal w każdym produkującym wino kraju. Owoce tej odmiany są małe i złociste. Dają wina lekkie, bogate i harmonijne, a ich smak długo utrzymuje się w ustach. Charakter Chardonnay w dużej mierze zależy od warunków jego uprawy i technik winifikacji. Generalnie jego smak i zapach może być tak różny, że można go podzielić na cztery, kategorie:
• wina rześkie, wina najbardziej wytrawne, o lekko dębowym charakterze, smaku cytrusów, jabłek i minerałów,
pochodzące z chłodniejszych klimatów
• owocowe, dominuje zapach owoców, w szczególności tropikalnych, brzoskwiń, jabłek i cytryny, pochodzą z cieplejszych
regionów
• bogate i złożone charakteryzuje się zapachem gałki muszkatołowej, masła i wanilii fermentowane i starzone
w dębowych beczkach
• deserowe. najrzadziej spotykane, najsłodsze i najdłużej starzone Chardonnay.
Chenin Blanc
Szczep białych winogron uprawiany zwłaszcza w dolinie Loary. Chenin to winogrona bardzo uniwersalne. Produkuje się z nich zarówno: skrajnie wytrawne wina bardzo dobrej jakości, poprzez półwytrawne, słodkie do musujących wyłącznie. Przyjął się w wielu krajach m.in. w Południowej Afryce (znany pod nazwą Steen), Australii i Kalifornii.
Cinsault
Szczep czerwonych winogron, szeroko uprawiany na południu Francji. Zbiory z roczników mało wydajnych dają wino o umiarkowanie głębokim kolorze, pełnym soczystym aromacie i wysokiej kwasowości. W Południowej Afryce, gdzie jest znane pod nazwą Hermitage, wytwarza się z niego niewielkie ilości wina jednoszczepowego.
Clairette
Biały szczep winny uprawiany na południu Francji, jako składnik do mieszanek vin de table. W stanie czystym daje raczej wina nieokreślone. Potencjał tego szczepu najlepiej wyraża się w musującym winie z nad Rodanu Clairette de Die.
Clairette
Biały szczep winny uprawiany głównie na południu Francji, (Langwedocja, Dolina Rodanu)
Códega do Larinho
Biały szczep winny uprawiany w na północy Douro, jednym z najstarszych regionów winiarskich Portugali.
Colorino
Czerwony szczep winny uprawiany głównie w Toskanii
Corvinione
Czerwony szczep winny wykorzystywany w produkcji Amarone della Valpolicella.
Cortese
Szczep białych winogron, uprawiany głównie w Piemoncie. Występuje także w Oltrepò Paveze i w Veneto. W Piemoncie służy do produkcji win klasy DOC.
Corvina
Szczep czerwonych winogron z regionu Veneto we Włoszech. Stanowi najbardziej wartościowy składnik mieszanek na wina Valpolicella i Bardolino, szczególnie ceniony w winach Valpolicella recioto oraz Amarone.
Dolcetto
Czerwony winny szczep z Piemontu we Włoszech. Daje wytrawne wina o głębokiej barwie, niewyszukane, zazwyczaj dobrej jakości. Produkuje się je w siedmiu strefach klasy DOC. Najlepszymi są Dolcetto d’Alba i Dolcetto di Diano d’Alba, głębokie wyważone i gładkie.
Dornfelder
Szczep czerwonych winogron, uprawiany głównie w regionach Rheinpfalz i Rheinhessen w Niemczech. Daje czerwone wina o głębokim (jak na Niemcy) kolorze, dobrym owocu i kwasowości, z niezłym potencjałem dojrzewania.
Ehrenfelser
Biały szczep, krzyżówka Rieslinga i Sylvanera, uprawiany głównie w północnych Niemczech. Dojrzewa wcześniej niż Riesling, ma większą wagę moszczu i większą wydajność z hektara. Jest jedną z najbardziej obiecujących krzyżówek tych dwóch szczepów winorośli.
Favorita
Biały szczep winny uprawiany głównie w Piemoncie (Włochy).
Fiano Minutolo
Odmiana winorośli o jasnej skórce. Uznaje się, że pochodzi z Włoch, choć mogła zostać sprowadzona na Półwysep Apeniński przez starożytnych Greków.
Fogoneu
Bardzo rzadko występująca odmiana czerwonego winogrona, uprawiana głównie na Balearach, wykorzystywana głównie do tworzenia blendów z Callet i Manto Negre.
Fruliano
Biały szczep winny wywodzący się z południowozachodniej Francji. Obecnie uprawiany szeroko w obszarze Friuli (Włochy), gdzie odgrywa znaczącą rolę w produkcji win tego regionu.
Furmint
Szczep białych winogron z Węgier, z których wytwarza się charakterystyczne w smaku, słodkie wino w regionie Tokaj i cierpkie, wytrawne wino na pozostałym obszarze Węgier.
Gamay
Klasyczna odmiana z regionu Beaujolais wcześnie wypuszcza pędy, kwitnie i dojrzewa. Stanowi podstawę przy produkcji lekkiego, kwaskowatego Beaujolais Nouveau. Wina wytwarzane z odmiany Gamay należy przed podaniem schłodzić do temperatury 14 st. C. Przez jasną czerwień przebija wyraźny ton fioletowy, wyczuwalny jest aromat poziomek, a na podniebieniu pojawia się owocowy smak z odrobiną taniny.
Garganega
Szósty pod względem wielkości upraw biały włoski szczep winny, Najbardziej znanym winem produkowanym z Garganegi jest Soave.
Garnacha (Grenache)
Szczep czerwonych winogron pochodzenia hiszpańskiego, z których robi się mocne, treściwe, zawiesiste wina. Uprawia się go na szeroką skalę w Rioja i w Nawarze. Pod nazwą Grenache występuje na Południu Francji, w południowej części doliny Rodanu. Uprawia się go również na Korsyce, na Sardynii, w Australii i Kalifornii.
Garnacha tintorera
Czerwony szczep winny znany również jako Alicante Bouschet.
Garnatxa negra
Czerwony szczep winorośli uprawiany w regionie Priorat w Hiszpanii.
Gelber Muskateller
Biały austriacki szczep winny.
Garnatxa peluda
patrz Garnacha
Gewürztraminer
Jedna z odmian czerwonego Traminera pochodzącego z Południowego Tyrolu (Włochy). Gewürztraminer to bardzo stara odmiana szczepu uprawiana w Wirtembergii na najlepszych stanowiskach z przeznaczeniem na specjalne wina. Szczep jest bardzo wymagający i potrzebuje głębokich i żyznych gleb. Gewürztraminer, szczególnie z późnego zbioru lub z gron wyselekcjonowanych, jest bardzo cenionym winem najwyższej jakości, chętnie serwowanym do deserów. Wina z tego szczepu charakteryzują się głębokim złotym kolorem. Są pełne, bogate, nieco tłuste z charakterystycznym, intensywnym bukietem, w którym rozpoznać można nuty pieprzu, cynamonu, liczi, mango, geranium, róży, piwonii i gardenii dochodzą do tego akcenty miodu i karmelu. Gewürztraminer to chyba najbardziej aromatyczne ze wszystkich win. Ma całkiem spory, sięgający nawet 10 lat potencjał dojrzewania.
Glera
Włoski szczep winny wywodzący się z wioski Prosecco niedaleko Triestu, do dziś używany w produkcji białych włoskich win musujących (prosecco, spumante).
Godello
Hiszpański szczep winny odkryty w 1920r uprawiany w Galicji
Gouveiro
Lokalny szczep portugalski.
Graciano
Szczep czerwony, którego grona dodaje się w niewielkich ilościach do wina typu Rioja, szczególnie w podregionie Rioja Alta. Powstały w ten sposób trunek ma barwę nasyconą odcieniami ciemnej czerwieni, jest bardzo aromatyczny i świetnie dojrzewa. Uprawiany także w rejonie Navarra.
Grenache Blanc
Biała odmiana winogron uprawiana głównie we Francji (Roussillion) oraz Hiszpanii. Charakteryzuje się niska kwasowością i cytrusowoziołowym aromatem.
Grillo
Znane także jako Riddu albo Rossese bianco jest szeroko uprawianym na Sycylii białym szczepem winnym.
Grüner Veltliner
Szczep białych winogron, których uprawy pokrywają jedną trzecią powierzchni wszystkich obszarów winnic w Austrii. Dają wino o złocistosłomkowej barwie, o smaku owoców, nieco korzenne, o zdecydowanej dużej kwasowości. Uprawia się go również na Węgrzech, w dawnej Jugosławii w Czechach i Słowacji oraz Rumunii.
Lambrusco
Grupa szczepów winnych ( lambrusco salamino oraz lambrusco maestri, lambrusco di sorbara, lambrusco marani, lambrusco grasparossa i inne ) wykorzystywana do produkcji win o tej samiej nazwie.
Loureiro
Lokalny szczep portugalski popularny w regionie Vinho Verde.
Macabeo
Jeden z podstawowych szczepów do produkcji musującego wina CAVA.
Malbec
Szczep czerwonych winogron wywodzący się z Bordeaux (znany również pod nazwą Cot, lub Pressac). We Francji uprawiany jako drugorzędny składnik wielu czerwonych win. Obecnie najbardziej rozpowszechniony w Argentynie uważany za flagowy szczep tego kraju. Z Malbec wytwarza się wina o bardzo wysokiej jakości. Aby w pełni docenić jego charakter, warto spróbować wina o 100% zawartości Malbec, które nie dojrzewało w dębie i w którym docenić można jego charakterystyczny aromat. Jednakże najbardziej wyrafinowane i najlepsze wina Malbec zazwyczaj dojrzewają ponad rok w beczkach dębowych.
Malvasia
Malvasia jest uprawiana w całych Włoszech pod wieloma nazwami i w różnym stylu. Mieszanki Malvasia stanowią znaczącą część niedrogich win stołowych wykonywanych na kontynencie. Friuli-Venezia-Giulla DOC od Collio i Isonzo są uważane za najlepsze przykłady odmiany suchej Malvasia, ukazując jasny smak i wyraźny kwiatowy bukiet.
Malvasia Nera
Czerwony szczep winny początkowo uprawiany głównie w obrębie basenu Morza Śródziemnego, obecnie jest popularną odmianą na całym świecie.
Mammolo
Czerwony szczep winny uprawiany głównie w Toskanii. Mammolo możemy odnaleźć np. w Vino Nobile di Montepulciano.
Manto Negre
Uprawiany jedynie na Balearach czerwony szczep winny. Daje wina lekkie o miękkich taninach.
Marselan
odmiana winorośli o ciemnej skórce, wyhodowana w 1961 przez Paula Truela z Institut National de la Recherché
Mazuelo
patrz Carignan.
Mencia
Czerwony szczep winorośli uprawiany głównie w hiszpańskim regionie Bierzo.
Merlot
Jeden z najlepszych szczepów czerwonych na świecie, dobrze przystosowuje się do różnych warunków klimatycznych. Daje winu kolor, wzbogaca w alkohol, nadaje mu giętkość, sprężystość , okrągłość jak również umożliwia względnie szybkie uzyskiwanie właściwego tym winom aromatu. Ma stosunkowo niską kwasowość, taniny na tyle gładkie, że wino nie wymaga długiego starzenia w beczce. Merlot świetnie nadaje się do mieszania z innymi gatunkami win. Niestety jest to dla niego z jednej strony dobrodziejstwem, a z drugiej przekleństwem - jest bardzo popularny, ale czasem traktowany tylko jako dodatek, mający na celu złagodzenie ostrego, agresywnego smaku innych odmian. Wina z Merlot są owocowe z wyraźnie słodkim posmakiem. Można w nich wyczuć intensywny smak śliwek i czarnej porzeczki.
Molinara
Czerwony szczep winny uprawiany głównie w Veneto (Włochy).
Monastrell
Monastrell to endemiczna odmiana środkowej części wybrzeża Morza Śródziemnego w Hiszpanii. Obok tempranillo i garnacha jest podstawowym szczepem wykorzystywanym w produkcji hiszpańskich win czerwonych.
Montepulciano
Włoski szczep czerwonych winogron, uprawiany na szeroką skalę w całym kraju. Drugi pod względem popularności po Sangiovese. Montepulciano d’Abruzzo i Rosso Conero – to dwa warte odnotowania gatunki wina oparte na tych winogronach.
Muscat
Jeden z najbardziej rozpowszechnionych szczepów na świecie. Ma różnorodne kolory gron – od białych po wręcz ciemnoniebieskie. Woli raczej klimat ciepły i w takich rejonach jest łatwy w uprawie.
Nebbiolo (Spanna)
Najważniejsza odmiana w Piemoncie i Dolinie Aosty, we Włoszech Daje wina mocne, bogate w alkohol, o zapachu przypominającym suszone róże i fiołki. Kolor intensywny o czerwieni granatu z odcieniem pomarańczowym pochodzącym z naturalnego utleniania w beczce. W młodości wina niezwykle garbnikowe i wysoką kwasowością, co charakteryzuje wina wymagające długiego leżakowania! Daje wina uchodzące za najlepsze we Włoszech a nawet w świecie - Barolo i Barbaresco. Nebbiolo jest uważane za jedną z najszlachetniejszych odmian, dającą ciemne, taniczne, bogate w alkohol
i długowieczne wina cenione przez kolekcjonerów. Owocowy charakter młodego wina jest często zdominowany przez zwykle długi (min. 24 – 36 miesięcy) okres dojrzewania w dębowych beczkach. Aromaty typowe dla szczepu to wiśnia, jeżyna, czekolada, rodzynki, zioła, anyż, lukrecja, trufle, ziemia. Starzenie w beczce odpowiada za akcenty wanilii, dymu i smoły. Dalsze leżakowanie w butelkach dodaje skórę, cedr, tytoń.
Negroamaro
Czerwony szczep winorośli, pochodzący z południowych Włoch i uprawiany przede wszystkim w Apulii.
Nero D'Avola
Jest czerwoną odmianą winorośli, przypuszczalnie pochodzącą z Sycylii i popularną w południowych Włoszech. Miejscowi nazywają ją często "Principe Siciliano" (sycylijski książę).
Nero di Troia
Znana także jako uva di troia, odmiana winogron o granatowoczarnej skórce. Jedna z podstawowych odmian winogron uprawianych w Apuli, uważana za jedną z lepszych w regionie.
Oseleta
Niesłychanie rzadki czerwony szczep winny, który można znaleźć w Veneto.
Parellada
Kataloński biały szczep winny obok Macabeo, Xarell-lo wykorzystywany w produkcji wina Cava.
Petit Verdot
Petit Verdot to odmiana czerwonych winogron, wykorzystywana głównie w klasycznych mieszankach Bordeaux.
Pinot Blanc
Pochodzący najprawdopodobniej z Alzacji biały szczep winny.
Pinot Grigio
patrz Pinot Gris.
Pinot Gris
Odmiana winogron dająca wino o głębokim białym kolorze, czasem z odcieniem różu. Najpowszechniej uprawiana w Niemczech, gdzie figuruje pod nazwą Rulander lub Grauburgunder, oraz w Alzacji (Tokay-Pinot Gris) gdzie daje wino o silnym, lecz delikatnie aromatycznym smaku. We Włoszech powszechnie uprawiana jako Pinot Grigio szczególnie w Friuli-Venezia Giulia, Trentino oraz Alto Adige, daje przede wszystkim popularne, słabo kwaśne smaczne białe wino, rzadziej występują gatunki o złożonym smaku.
Pinot Noir
Równie szlachetny szczep jak poprzedni, ale nadzwyczaj wrażliwy na wahania temperatury, chociaż lubi klimat chłodny. Na szczęście wcześnie dojrzewa, dając wino o owocowym aromacie, z przewagą zapachu malin, truskawek, wiśni i czarnej porzeczki. Pinot Noir jest stosunkowo ubogi w garbniki, nie wymaga zbyt długiego dojrzewania. Dojrzewając, smak jego może rozwinąć się , w niezwykle słodki, wonny kwietny bukiet. Inną niezwykłą cechą Pinot Noir jest możliwość uzyskiwania w stosunkowo krótkim czasie niezwykłego ceglasto pomarańczowego koloru, ponadto wina te zawsze są mało słodkie i nie powinny być przesadnie ciężkie. Produkcja wysokiej klasy Pinot Noir jest niezwykle trudna Potencjalnie Pinot Noir daje wina pełne, ale nie ciężkie i chociaż łagodne i aksamitne w strukturze, to o solidnym, bogatym aromacie.
Pinot Meunier
Znany również jako Meunier lub Schwarzriesling czerwony szczep winny uprawiany we Francji
Pinotage
Południowoafrykański szczep czerwony powstały w 1925 roku ze skrzyżowania Pinot Noir i Cinsault.
Portugieser
Szczep winogron dający lekkie czerwone wina bardzo pospolitej jakości. Stanowi najczęściej uprawianą czerwoną odmianę w Austrii, występuje także w Niemczech, dawnej Jugosławii, na Węgrzech i Francji.
Picolit
Endemiczny szczep Picolit występujący w regionie Colli Orientali del Friuli.
Premsal
Pochodząca z Majorki biała odmiana winorośli.
Prieto Picudo
Jeden z najszerzej uprawianych czerwonych szczepów winnych hiszpańskiej apelacji Tiera de Leon.
Primitivo
Primitivo, zinfandel, tribidrag, crljenak kaštelanski, kratošija – czerwony szczep winorośli właściwej, pochodzący z Chorwacji. Dopiero badania DNA pozwoliły ustalić, że wszystkie pięć nazw dotyczy tego samego szczepu.
Prugnolo Gentile
patrz Sangiovese.
Rabigato
Lokalny szczep portugalski.
Rabo de Anho
Typowy dla regionu Vinho Verde biały portugalski szczep winny.
Raboso
Jeden z najbardziej popularnych szczepów wschodniego Veneto.
Refosco
Używany do produkcji ciężkich win, czerwony włoski szczep winny, uprawiany głównie w regionach Friuli, Trentino oraz Gavi.
Ribolla Gialla
Uprawiany głównie w regionie Friuli-Wenecja biały szczep winny. Można go również znaleźć w Słoweni gdzie występuje pod nazwą Rebula.
Riesling
Znawcy win są jednomyślni: właśnie to wino zasługuje na koronę. Riesling jeden z najbardziej szlachetnych jeśli nie najszlachetniejszy szczep winny na świecie. Riesling jest swoistym cudem, mimo iż oddaje wiele z ziemi i klimatu w którym dojrzewa, to zachowuje równocześnie swoją osobowość i swoistą werwę. Wytwarza się z niego wszelkie możliwe wina: od wytrawnych po niemal szlachetnie słodkie wina deserowe, a do tego jego potencjał dojrzewania jest nieporównywalnie większy niż jakiejkolwiek innej odmiany. Główną cechą Rieslinga jest bogactwo aromatu.
To, co w szczególny sposób decyduje o jakości win wyrabianych z tych gron, to delikatny bukiet, subtelny owocowy aromat, pikantna kwasowość i dojrzałość. Riesling to bardzo eleganckie wino właściwe na wszystkie okazje.
Rondinella
Czerwona odmiana winorośli, pochodząca z Włoch i uprawiana w Wenecji Euganejskiej. Wchodzi w skład m.in. win valpolicella, amarone, recioto della valpolicella i bardolino.
Roupeiro
Lokalny szczep portugalski.
Roussane
Biała winorośl sadzona głównie w Dolinie Rodanu jako składnik win typu cuve.
Samso
patrz Carignan.
Sangiovese
Odmiana dająca najbardziej popularne w świecie włoskie wino – Chianti . Prawdopodobnie należy do najstarszych odmian winorośli we Włoszech, przypuszcza się, że jego ojczyzną jest Toskania, chociaż uprawia się ją także bardziej na północ - w Emilii-Romanii (Sangiovese di Romagna). Stanowi jedną z głównych upraw winorośli w Marchii, Umbrii, w Abruzzach, Lacjum i na Elbie. Po trochu spotkać ją można prawie we wszystkich regionach winiarskich Włoch. Uprawia się ją w Argentynie, Australii, Francji, Algierii, Tunisie i w Rumunii. Tworzy wina wytrawne, lekko garbnikowe, z typowym bukietem fiołków, z lekko gorzkim finiszem. Ma kolor rubinowej czerwieni.
Sauvignon Blanc
Jedna z najstarszych odmian białych winogron, pochodząca z Bordeaux. Jest uważany za prawdziwie tęczowy szczep, w którym rzeczywiście wyróżnić można sześć kolorów: biały, czerwony, różowy, czarny, zielony i fioletowy. Stosunkowo mało wydajny, ale bardzo ceniony z uwagi na swoją owocowość. W połączeniu z Semillon i Muscadelle daje najwspanialsze wina deserowe na świecie Poza Włochami najlepiej przyjęła się w Nowej Zelandii, gdzie daje pikantne, o soczystym smaku owocu wina. Sauvignon Blanc daje wina owocowe, orzeźwiające, przeznaczone do picia głównie jako wina młode, nie więcej niż kilka lat po zbiorach Dzięki wytrawnemu i bogatemu w aromaty stylowi win Sauvignon Blanc, są one bardzo uniwersalne w gastronomii, zarówno do rybnych posiłków, jak i do potraw na bazie pomidorów, karczochów, sałatek warzywnych, serów i drobiu. Doskonale nadaje się do pikantnych potraw kuchni azjatyckiej.
Scheurebe
Krzyżówka Rieslinga i dzikiej winorośli uprawiany głównie w obrębie Palatynatu
Semillon
Biała odmiana winogron rozpowszechniona na całym świecie z uwagi na jej szczególną podatność na szlachetną pleśń (Botrytis Cinerea), czyniąca ją idealną do produkcji białych win likierowych. Zmieszana z Sauvignon Blanc daje Sauternes, najznakomitsze na świecie szlachetnie słodkie białe wino. W Australii produkuje się Semillon jako wino odmianowe (varietal), jednak prawie zawsze jest ono wytrawne. Młode wina są płaskie, mają aromat trawy, agrestu i cytryny, pochodzące z cieplejszych rejonów - jabłka i grapefruita. Dojrzałe są bardziej złożone, z nutą miodu i grzanki, leżakowane w dębowych beczkach są pełne i bogate, bardzo słodkie, pozostałe są winami lekkimi i wytrawnymi. Ma bardzo dużą podatność na działanie botrytis nadającego mu aromat miodu, marmolady i rodzynek. Wytrawny Semillon nadaje się do ryb i skorupiaków, Sauternes –do niebieskich serów pleśniowych.
Susumanielo
Czerwony szczep winny uprawiany w Apuli. Susumaniello rdzenna, endemiczna odmiana Apulii. Jest znana od dawien dawna, przede wszystkim w okolicach Brindisi. Należy do jednego z najrzadziej spotykanych czerwonych szczepów winnych.
Sylvaner
Biały szczep winny Alzacji spotykany również w Niemczech pod nazwą Gruner Silvaner.
Syrah
Czerwona odmiana winogron uprawiana głównie w dolinie północnego Rodanu, gdzie służy do wyrobu znakomitych win czerwonych, oraz w Australii (znana tam jako Shiraz). Bywa używana w połączeniu z Cabernet Sauvignon, chociaż otrzymuje się z niej charakterystyczne wina typu varietal. . Shiraz jest flagowym szczepem Australii, gdzie jest uprawiany w całym kraju, ze szczególnym uwzględnieniem bardziej gorących stref klimatycznych. Ponieważ jest uprawiany prawie wszędzie jest często w towarzystwie Grenache podstawą prostych win czerwonych (Australian Red); w towarzystwie Cabernet Sauvignon jest już winem ciekawszym. Wina z Syrah mają jedną szczególnie ciekawą i charakterystyczną cechę, unikalny, pikantny smak pieprzu (szczególnie w winach z Doliny Rodanu). Wina te ponadto mają zasadniczo ciemną barwę, są bogate w taninę i korzenne aromaty. Są to mocne i mięsiste wina. W ciepłym australijskim klimacie Syrah daje wina słodsze i dojrzalsze niż w chłodniejszej Dolinie Rodanu, gdzie z kolei wina są bardziej korzenne i pieprzne.
Tannat
Czerwona odmiana winogron z południowo-zachodniej Francji, używana jako składnik kupażu. Daje wina o głębokiej barwie, smaku czerwonych owoców, dużej zawartości alkoholu oraz tanin, co wpływa na duży potencjał dojrzewania.
Tempranillo
Hiszpańska odpowiedź na francuski Cabernet Sauvignon. Daje wino o niezwykle głębokiej barwie, dobrze przechowujące się, a jednocześnie, co jest niezwykłe w Hiszpanii, o niewysokim poziomie alkoholu. Uprawa Tempranillo daje najlepsze rezultaty w klimacie stosunkowo chłodnym, o dużej wilgotności powietrza. Warunki takie występują w wysoko położonych strefach klimatu śródziemnomorskiego. W Rioja jest to np. ok. 400m, a w Ribera del Duero nawet 800 m n.p.m. Akceptuje umiarkowany kontakt z amerykańskim i francuskim dębem, zdolne do długotrwałego starzenia. Takie wina charakteryzują się nutą wanilii, cedru i delikatnych przypraw. Z drugiej strony, Tempranillo może również dawać znakomite wina młode, typu „joven” o silnie owocowych aromatach jagód i truskawek. Taka uniwersalność win pozwala na szerokie możliwości doboru Tempranillo do potraw, co jest doceniane przez konsumentów.
Tempranillo blanco
Biały szczep winny odkryty w 1988 w Hiszpanii (Rioja) Mutacja Tempranillo.
Terret Bourret
biała odmiana winorośli uprawiana szeroko w Langwedocji.
Tinta Barocca
Jeden z podstawowych szczepów do produkcji Porto.
Tinta de Toro
Gatunek Tempranillo
Tinta Roriz
Lokalny szczep portugalski (tempranillo).
Tinto Fino
patrz Tempranillo
Torrontes
Biały szczep argentyński używany do produkcji świeżych aromatycznych win o umiarkowanej kwasowości.
Touriga Franca
Jeden z podstawowych szczepów do produkcji Porto.
Touriga Nacional
Czerwona odmiana winogron uprawiana w dolinie Douro w Portugali, stanowi prawdopodobnie najlepszy składnik kupażu Porto. Daje głębokie, ciemne, bardzo mocne wino o intensywnym aromacie i smaku czarnych owoców.
Traminer
Klasyczna stara odmiana winiarska uprawiana m.in. w Alzacji, Austrii, Włoszech, Węgrzech, Słowenii, Słowacji, Chorwacji, Bułgarii, Rumunii, Mołdawii,Hiszpanii, Australii, USA, RPA, Chile.
Trebbiano di Lugana
Znany również jako Turbiana biały włoski szczep winny.
Trebbiano
Biała odmiana winogron, z której wytwarza się więcej wina niż z jakiejkolwiek innej odmiany na świecie. Pochodzi z Włoch gdzie używa się jej do produkcji mniej lub bardziej pozbawionych charakteru win białych.
Trepat
Kataloński czerwony szczep winny.
Turbiana
Znany również jako Trebbiano di Lugana biały włoski szczep winny.
Verdejo
Verdejo to biała odmiana winorośli endemiczna dla terenów położonych wokół miejscowości Rueda (Castilla y León) gdzie znajduje się również słynna apelacja win.
Vermentino
znany także jako rolle – biały szczep winorośli, rozpowszechniony głównie na włoskim wybrzeżu liguryjskim, na Sardynii i południu Francji
Vinhao
Czerwony szczep portugalski znany również jako souzao, używany głównie w produkcji Porto.
Viogner
Biały szczep winny wywodzący się z Francji. Obecnie uprawiany również w Nowej Zelandii Ameryce Północnej oraz Amerce Południowej.
Viura
Najpopularniejsza odmiana o białej skórce w północnej części Hiszpanii. Jeden z podstawowych szczepów do produkcji musującego wina cava oraz białych win Rioja.
Viosinho
Biały portugalski szczep winny uprawiany głównie w północnej części kraju.
Verdeca
Biały włoski szczep szczep winny uprawiany głównie w Apulii
Vernaccia
Biały włoski szczep winny tworzący własną apelację w Toskanii
Weissburgunder
Pochodzący najprawdopodobniej z Alzacji biały szczep winny.
Welchriesling
Biały szczep winny uprawiany głównie w centralnej Europie.
Xarel-lo
Kataloński biały szczep winny obok Macabeo, Xarell-lo wykorzystywany jest w produkcji wina Cava.
Zierfandler
Odmiana dająca, długowieczne, pikantne białe wina. Jest charakterystyczna dla austriackiego Thermenregion. Zierfandler (nazywany czasem spätrot, a na Węgrzech znaleźć go można pod nazwą cirfandli, nazywany jest też zirifahnler) dojrzewa późno, ma mocną, lekko zaróżowioną skórkę i zdolność dobrej koncentracji cukru oraz związków aromatycznych
Zinfandel
Odmiana czerwonych winogron uprawiana prawie wyłącznie w Kalifornii. Wytwarza się z niej rozmaite gatunki win poczynając od białego Zinfandel (o mylącym różowym kolorze), a kończąc na wzmacnianych winach podobnych do porto. Najlepsze gatunki to mocne, taninowe wina czerwone o bogatym, korzennym, stężonym aromacie jeżyn.
Zweigelt
Czerwony szczep winorośli uprawiany głównie w Austrii.
Wieloszczepowe
Wino wyprodukowane z minimum 5 różnych szczepów.